Derde oermens gevonden in Afrika

Drie nieuw gevonden fossielen bevestigen het bestaan van een derde mensensoort in Afrika, zo’n twee miljoen jaar geleden. Maar om welke soort gaat het? En is die soort ook één van onze voorouders?

Homo rudolfensis

De KNM-ER 1470 schedel, ontdekt in 1972, gecombineerd met de nieuwe onderkaak KNM-ER 60000; beide behoren waarschijnlijk tot dezelfde soort.

Dat er zo’n twee miljoen jaar geleden twee mensensoorten in Afrika leefden, dat was al bekend. Maar al sinds een afwijkende vondst in 1972 wordt er gespeculeerd over het eventuele bestaan van nog een mensensoort in die tijd. Homo rudolfensis, werd die soort genoemd. Die discussie ging mank aan een gebrek aan fossiel bewijs, maar daar lijkt nu verandering in te zijn gekomen. Drie nieuw gevonden fossielen wijzen duidelijk op het bestaan van een derde mensensoort.

Het gaat om een bijna volledig hoofd, een onderkaak en een deel daarvan, gevonden in het noorden van Kenia, nabij het Turkanameer tussen 2007 en 2009. De nieuwe schedel, tussen de 1,91 en 1,95 miljoen jaar oud, heeft dezelfde langwerpige, platte vorm (zie afbeelding), hoewel hij wel kleiner is dan de in 1972 gevonden schedel. Waarschijnlijk gaat het om de schedel van een jonger iemand. Dat schrijven de onderzoekers, waaronder de Nederlandse paleontoloog Fred Spoor, in Nature.

Daarmee is de kans kleiner geworden dat de eerder gevonden schedel behoort bij een afwijkende vorm van Homo habilis, zoals sommigen dachten. Het ligt meer voor de hand dat er naast Homo habilis en Homo erectus nog een derde mensensoort in Afrika leefde.

De vraag blijft vooralsnog hoe die mensensoort moet gaan heten. In een begeleidend commentaar schrijft Bernard Wood dat de vondst het bestaan van Homo rudolfensis bevestigt, maar daar zijn de onderzoekers zelf bewust vaag over. ‘We vragen met klem om terughoudendheid met betrekking tot besluitvorming over de naamgeving’, schrijven ze aan het eind van hun artikel. Van sommige fossielen is namelijk nog niet definitief duidelijk tot welke soort ze behoren.

Daarnaast is de vraag of al deze mensensoorten tot onze voorouders behoren. Sommige onderzoekers vinden dat het bewijs voor het bestaan van Homo habilis en Homo rudolfensis de grenzen van de soort Homo opzoekt, of zelfs overschrijdt. Met andere woorden: ze hoeven niet per se te behoren tot de tak in de stamboom die uiteindelijk zou leiden tot Homo sapiens, de moderne mens.

Maar dat er zo’n twee miljoen jaar geleden nog een derde mensachtige rondliep in Afrika, hoe die ook gaat heten, dat lijkt nu wel duidelijk.


Bron teks en foto: site van Wetenschap24.nl van 8 augustus 2012 (Bouwe van Straten)
.