Sinds het einde van de negentiende eeuw zijn in de Ardèche in Frankrijk ongeveer 25 versierde grotten aangetroffen met afbeeldingen die 38.000 jaar geleden gemaakt zijn. Vergeleken met de 20.000 jaar oude afbeeldingen in Lascaux of de 17.000 jaar oude voorstellingen in het Spaanse Altamira heeft de kunst uit de Ardèche echter weinig aandacht in de media gekregen. Tot in 1994 door Jean-Marie Chauvet de grot van Chauvet werd ontdekt.

Jean Marie Chauvet. Ontdekker van de grotten

Decennia lang hadden wetenschappers geopperd dat de kunst zich met kleine stappen had ontwikkeld, van primitieve krassen tot levendige, naturalistische beelden. Volgens deze theorie zouden de subtiele schaduwen, het ingenieuze gebruik van perspectief en de elegante lijnen van de meesterwerken van Chauvet het hoogtepunt moeten vormen van deze ontwikkeling. Toen kwam de uitslag van de koolstofdateringen. Het begon de prehistorici te duizelen. De afbeeldingen in Chauvet bleken ongeveer twee keer zo oud als die in de bekendere grotten. Ze vormden niet het hoogtepunt van de prehistorische kunst, maar de oudst bekende oorsprong ervan. Een paar duizend jaar nadat de in anatomisch opzicht moderne mens in Europa was opgedoken, hadden zijn grotschilderingen al het toppunt van verfijning bereikt.

vier paarden in perspectief

Er zijn tot nu toe dertig koolstofdateringen. In kalenderjaren werd deze grot ongeveer 38.000 jaar geleden door mensen gebruikt. Zeventien rechtstreeks gedateerde kunstwerken zijn in die periode ontstaan. Een tweede groep mensen bezocht de grot ongeveer zesduizend jaar later. Het is nog niet bekend of dat was om te schilderen of om te kijken.

Het Franse ministerie van Cultuur greep de gelegenheid met beide handen aan en liet de grot onderzoeken door een volledig professioneel team. Het kostte twee jaar en meer dan twee miljoen euro om de nauwe ingang breder te maken, een alarmsysteem te installeren en een verzamelplaats aan te leggen en dat alles zonder het tere natuurlijke evenwicht van de grot te verstoren. Twaalf teamleden onderzochten de kunst op de muren en de menselijke en dierlijke sporen op de grond. Indien noodzakelijk werden ze bijgestaan door experts op het gebied van datering, pigmentanalyse, ethologie en andere vakgebieden. We kregen ook advies van belangrijke specialisten in rotskunst uit tien landen.

leeuwen deels door elkaar heen geschilderd

Met een groep van 28 auteurs, onder wie geologen, archeologen, antropologen, biologen en kunsthistorici, werd gewerkt aan de productie van het eerste boek over het project. Hoewel er nooit mensen in Chauvet hebben gewoond, betraden velen ooit de grot om de kracht van dit ondergrondse heiligdom te aanschouwen. Toen echter een deel van de grot boven de oorspronkelijke ingang instortte, werd de grot verzegeld. Zo is de magnifieke kunst bewaard gebleven.

Het plaatselijke bestuur in de Ardeche bouwt nu een replica van Chauvet. Bezoekers kunnen dan hier de kunst bewonderen, zonder het klimaat in de grot te beïnvloeden of de schilderingen te beschadigen.

Bron: National Geographic van augustus 2001

---